انواع نوشیدنی و میزان کافئین موجود در آنها
کافئین در بیش از ۶۰ گیاه دیده شده است. لوبیای قهوه، برگهای چای، کاکائو و … از جمله گیاهانی هستند که در آنها کافئین وجود دارد. کافیین ، کسالت و بیحالی را رفع و به بهبودی دردها کمک میکند. از آنجاکه این ماده، خواص درمانی زیادی دارد، سازمان غذا و دارو کافئین را بهعنوان دارو و یک ماده افزودنی طبقهبندی کرده است. کافئین سیستم عصبی مرکزی را تحریک میکند و عضلات، قلب و بخشهای کنترل فشار خون را تحت تاثیر قرار میدهد. تا ۴۰۰ میلی گرم کافئین در روز برای اکثر بزرگسالان بی خطر در نظر گرفته می شود. با این حال، حساسیت افراد به کافئین متفاوت است.
مقدار کافئین موجود در قهوه
عوامل مختلفی می توانند بر محتوای کافئین قهوه تأثیر بگذارند. نوع دانه ها، نوع روست، طول دم اوری و اندازه سرو همگی می توانند بر محتوای کافئین تأثیر بگذارند. میزان تلخی قهوه،ربطی به میزان کافیین آن ندارد. دانه های قهوه روشن نسبت به دانه های تیره تر کافئین بیشتری دارند، اما دانه های تیره طعم غنی تری دارند.
نوع دانه ها و مقدار کافئین آنها :
گونه های مختلفی از دانه های قهوه وجود دارد که بصورت طبیعی مقدار متفاوتی کافئین را دارا هستند. دانه های قهوه عربیکا مقدار کمتری کافیین نسبت به دانه های قهوه روبوستا دارا هستند. قهوه عربیکا حدودا دارای ۱٫۲ % کافئین است درحالی که قهوه روبوستا ۲٫۲% کافئین دارد.
درجه روست قهوه و مقدار کافئین :
میزان کافئین در یک نوع دانه قهوه، با میزان روست متفاوت، یکسان است و اهمیتی ندارد که درجه تفت دادگی آن روشن است یا تیره ! تفاوت در مقدار کافئین به مقدار حجم استفاده شده از قهوه در هنگام عملیات دم آوری است. دانه های با روست روشن کوچک تر از همان دانه با روست تیره هستند و این بدین دلیل است که فیبرهای سلولی آنها از هم جدا نشده و منبسط نشده اند ؛ در طول فرآیند روست قهوه ؛ جرم قهوه کم و کمتر می شود ؛ همچنین چگالی دانه ها نیز تغییر می کند و هرچه قهوه بیشتر حرارت می بیند ؛ آب و روغن و دیگر مواد موجود در قهوه از بین رفته و قهوه سبک تر می گردد. پس قهوه روست تیره حجم بیشتری و در عین حال وزن کمتری دارد .
پس وقتی قهوه را با قاشق پیمانه اندازه گیری کنید چون میزان قهوه با روست روشن در هر پیمانه از میزان قهوه با روست تیره در هر پیمانه بیشتر است، قهوه ی روست روشن از کافئین بیشتری برخوردار است ؛ . اما اگر قهوه را وزن کنید و سپس دم آوری قهوه را انجام دهید ، میزان کافئین قهوه ها یکسان میشود. پس به این تفاوت ظریف بین استفاده از پیمانه و ترازو در دم آوری قهوه توجه داشته باشید.
اندازه آسیاب قهوه و مقدار کافئین
یکی دیگر از عواملی که میزان کافئین موجود در قهوه را تحت تاثیر قرار میدهد، اندازه آسیاب دانههای قهوه است. قهوههایی که نرمتر آسیاب میشوند به علت فشردگی و مقدار بیشتری قهوه در یک حجم به نسبت قهوه های با آسیاب درشت تر قرار می گیرد از این رو کافئین بیشتری دارد.
حرارت آب و تاثیر بر کافئین
آب نه تنها طعم قهوه شما را تحت تاثیر قرار میدهد بلکه مقدار کافئین در یک فنجون قهوه را تعیین میکند. آب داغ با درجه حرارت ۹۰ الی ۹۶ درجه کافین بیشتری نسبت به سایر دماها استخراج مبکند.
تلخی قهوه و مقدار کافئین
دانه های ربوستا چون کافئین بیشتری دارند تلختر نیز هستند اما تلخی که در نتیجه روست تیره باشد به معنای کافئین بیشتر نیست.
روش دم آوری قهوه و مقدار کافئین :
. در نوشیدنی های قهوه زمان عصاره گیری، درجه حرارت آب و سایز قهوه آسیاب شده و نوع قهوه بکار رفته برمیزان کافئین موجود در قهوه تاثیر دارد. بطور مثال در قهوه دمی مقدار کافئین بنا بر روش دم آوری می تواند از ۷۰ تا ۱۴۰ میلی گرم باشد. در قهوه اسپرسو ، که در حجم کم سرو می شود و نسبت حجم آب به قهوه در این نوع عصاره گیری بسیار کم است.
نام نوشیدنی | روش دم آوری | میزان کافئین |
قهوه دمی | بنا بر روش دم آوری | ۷۰-۱۴۰ |
قهوه اسپرسو (۳۰ میلی لیتر) | در حجم کم – میزان آب کم تر است | ۳۰-۵۰ |
قهوه اسپرسو دوبل (۶۰ میلی لیتر) | ۶۰-۱۰۰ | |
قهوه فوری | ۱ قاشق مربا خوری | ۳۰-۹۰ |
قهوه فرانسه (۲۳۷ میلی لیتر) | فرنچ پرس | ۹۵-۲۰۰ |
قهوه دمی بدون کافئین (۲۳۷ میلی لیتر) | ۲-۱۲ | |
قهوه دریپر (۳۶۰ میلی لیتر) | حدود ۲۴۰ | |
قهوه لاته (۲۳۷ میلی لیتر) | ۶۳-۱۷۵ |
اندازه و مقدار سرو قهوه نیز بر میزان کافئین دریافتی تاثیر گذار است. میزان معمول فنجان قهوه را ۲۳۰ الی ۲۵۰ در نظر می گیرند و میزان کمتر یا بیشتر از این مقدار به طور معمولا کافئین کمتر یا بیشتری خواهد داشت
سخن پایانی
اگر بخواهید بدانید میزان کافئین در فنجان قهوه شما چقدر است باید بدانید موارد زیر بر میزان کافئین موجود در قهوه شما اثر خواهد گذاشت
- نوع دانه قهوه (عربیکا – روبستا)
- اندازه آسیاب شده
- مقدار پودر قهوه استفاده شده
- حجم آب و افزودنی ها
- دمای آب
- درجه روست قهوه (بر چگالی و حجم قهوه مصرفی اثر دارد)